گریس روانکاری چیست؟ اطلاعات پایه درباره انواع گریس:
گریس روانکاری چیست؟
گریس ماده ای جامد و یا نیمه جامد است که برای روانکاری قطعات موجود در ماشین آلات صنعتی و نیز مصارف خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از این ماده, قدمتی طولانی داشته و نخستین گزارشات استفاده از آن, به مصر باستان بر می گردد.
در آن زمان, گریس هایی که برای روانکاری مورد استفاده قرار می‌گرفتند, بر اساس میزان خشن و یا نرم بودن ذرات, ارزیابی شده, مورد آزمایش قرار گرفته و سپس استفاده می شدند. امروزه یکی از بهترین انواع گریس ها, گریس لیتیوم است.
به طور عمومی, گریس ها گرانروی بالایی داشته و از مشتقات نفت خام و برخی صابون ها ساخته می شوند؛ به عبارت دیگر, به آنها روغن های صنعتی نیز گفته می شود. اولین گریس های ساخته دست بشر, بر پایه کلسیم بوده که به شکل ترکیب مواد و بدون استفاده از حرارت دهی, در فرایند های سرد تولید می شدند. صابون هایی که در تولید این روانکار ها استفاده می شدند, از ترکیب چربی روغن, صمغ یک نوع اسید چرب و قلیا های مخصوصی مانند آهک ساخته می شدند. با مخلوط کردن این صابون های تولید شده با برخی روغن های معدنی و مقداری آب ترکیب گریس اولیه به وجود می آمد. در آن زمان, ترکیب این مواد توسط دست انجام می شد و ابزار خاصی برای این کار وجود نداشت.
با پیشرفت تکنولوژی, امروزه مخلوط کردن این مواد توسط ماشین آلات مخصوصی انجام می شود؛ در آن زمان, به این روانکار های اولیه, روانکار های اکسل نیز گفته می شد. این روانکار ها کارآیی روانکار های امروزی را نداشته و در سرعت بالا و یا گرمای زیاد, توانمندی خود را از دست می‌دادند.
با اختراع ماشین آلات مختلف که در سرعت های بالا کار کرده و گرمای زیادی ایجاد می کردند گریس های قدیمی, دیگر کارایی نداشته و بنابراین گریس های نوین ساخته شدند.
نسل اول این گریس های جدید بر پایه کلسیم بوده و از چربی های جانوری گرفته می شدند؛ در فرآیند ساخت این گریس ها از گرما برای فرآیند پختن استفاده می شد. این گریس های جدید, برخلاف گریس های قدیمی, نرم تر و همچنین در برابر آب مقاوم و بسیار کارآمد بودند. این تولیدات در گذر زمان, توسط مخترعان بعدی دستخوش تغییرات و تحولات بسیاری شدند و در نتیجه آن ها, نسل های بعدی گریس ها ساخته شدند.
در گریس های امروزی, سه مولفه نقش اساسی را برای ایجاد روانکاری مناسب بر عهده دارند؛ این موارد عبارتند از روغن غلیظ کننده و افزودنی ها که اجزاء اصلی فرمولاسیون گریس ها را شامل می‌شوند؛ بیشتر گریس های مدرن امروزی مانند گریس لیتیوم, گریس نسوز, گریس صنایع سیمان, گریس صنایع غذایی و گریس چرخ دنده, از روغن های معدنی مشتق شده و از نفت خام ساخته شده اند.
این گریس های جدید, به سرعت جای خود را در صنایع مختلف باز کردند. چرا که در دماهای بالا و پایین, کارایی خود را از دست نداده و همچنان قابلیت خود را حفظ می‌کنند. غلیظ کننده هایی که در ساخت گریس ها استفاده می شوند, در ترکیب با روغن پایه, حالت جامد و یا نیمه جامد در گریس ایجاد می‌کنند.
مواد غلیظ کننده, عموماً بر پایه فلز و یا همان صابون فلزی ساخته می شوند؛ این مواد از ترکیباتی مانند آلومینیوم, لیتیوم, پلی اوره, خاک رس, سدیم و کلسیم ساخته شده اند؛ افزودنی که در ساخت گریس استفاده می‌شود خواص نامطلوبی مانند اکسیداسیون یا رنگ زدگی را کاهش و خاصیت مطلوبی مانند کاهش اصطکاک را ایجاد می کنند. طول عمر قطعات صنعتی به دوام و ماندگاری گریسی که بر روی آنها استفاده می شود بستگی دارد؛ گریس ها با توجه به نوع کاربردی که در صنعت دارند به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند؛ از جمله آنها می‌توان به گریس لیتیوم, گریس نسوز, گریس صنایع سیمان, گریس صنایع غذایی, گریس چرخ دنده های باز و … تقسیم می شوند. در ادامه به معرفی برخی از آنها می پردازیم.
گریس لیتیوم:
گریس های لیتیومی, هم در صنعت استفاده شده و هم مصارف خانگی دارند؛ گریس های لیتیومی بر اساس مواد شیمیایی که در آن ها به کار می رود به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند؛ این نوع گریس, اکثراً در صنایع فولاد, هواپیما, اتومبیل, راه آهن, ماشین آلات سنگین و … مورد استفاده قرار می گیرند.
یکی از موادی که برای تولید گریس های لیتیومی استارت استفاده می شود, هیدروکسید لیتیوم است که در فرمولاسیون نهایی گریس به عنوان یک آب عمل می کنند و در برابر حرارت های بالا و پایین, مقاوم و بسیار کارآمد هستند. گریس لیتیومی در محدوده بزرگی از دما ها کارایی داشته و در واقع نوعی ضخیم کننده برای روغن ها به حساب می آید.
هنگامی که این نوع گریس با روغن مخلوط شود, آن روغن به نوعی روغن تبدیل می‌شوند. گریس های لیتیومی از پرمصرف ترین, متداول ترین و معروف ترین گریس هایی هستند که در سطح جهان استفاده می‌شوند؛ این گریس ها کارایی و کاربرد گسترده ای در انواع صنایع دارند؛ در صنعت خودرو سازی از این گریس ها به عنوان روان کننده بلبرینگ و شاسی استفاده می شود. این گریس ها از مقاومت بالایی در برابر آب و گرما برخوردار بوده و مرغوبیت بالایی دارند.
این قابلیت دوگانگی در مورد گریس های لیتیومی گواه این مطلب است که چربی های سدیم و کلسیم سنتی به شکل گسترده جابجا شده و می‌توانیم از آن ها در بسیاری از صنایع استفاده کنیم؛ این گریس ها توانایی بالایی در چسبیدن به فلز داشته و علاوه بر روانکاری قطعات, عمر و دوام آنها را نیز بالا می برند. برای نمونه می‌توان به گریس لیتیوم پترو برند پارت اشاره کرد. برای اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید.
موارد مصرف گریس لیتیومی غالباً به صورت زیر است:
در مصارف خانگی, این ماده برای روانکاری درب کشوها, لولاهای در و پنجره و … استفاده می شود؛ در صنایع خودرو سازی به عنوان روان کننده و همچنین محافظ ترمینال باتری, لولا, قفل, اتصالات ریل های زیر صندلی و همچنین ریل های تنظیم کننده پنجره و … کاربرد دارند.
گریس های لیتیومی از محبوب ترین انواع گریس ها در جهان بوده و همانند گریس های نسوز, گریس صنایع سیمان یا همان گریس چرخ دنده باز و گریس صنایع غذایی کاربرد های بسیاری در صنایع کوچک و بزرگ و همچنین مصارف خانگی دارند.
گریس نسوز:
این نوع گریس ها به گریس های دمای بالا و یا حرارت زیاد نیز مشهور هستند؛ برای ساخت این گریس ها از مواد افزودنی خاصی استفاده می شود تا خاصیت نسوز بودن آنها را ایجاد و تقویت کند؛ این گریس ها غالباً بین 80 تا 90 درصد از روغن پایه گریس و 10 تا 15 درصد از مواد افزودنی و غلیظ کننده تشکیل شده اند.
روغن پایه گریس نسوز از روغن های پایه صنعتی تشکیل می شود و از مشخصات اصلی و فنی گریس های نسوز به حساب می آید. روغن های پایه گریس نسوز دارای گرانروی بالا بود و معمولاً برای حفظ روانکاری مناسب در میان قطعات و همچنین جلوگیری از تماس مستقیم قطعات با یکدیگر در دمای بالایی که بلبرینگ ها دارند به کار گرفته می شود.
یکی دیگر از ویژگی های گریس نسوز این است که در دما های بالا اکسید نشده و خاصیت خود را به خوبی حفظ می کنند. مواد افزودنی در این گریس ها, موادی ضد زنگ برای جلوگیری از اکسید شدن اجزاء متشکله گریس به کار می‌روند؛ این مواد از خوردگی قطعات جلوگیری می‌کنند و همچنین قابلیت فشار پذیری بالایی به گریس می دهند. همچنین از مواد پایدار کننده و ضد کف برای ساخت آنها استفاده می شود که نقطه ریزش را کاهش داده, گرانروی آنها را بالا برده و میزان اصطکاک را کاهش می دهند.
گریس صنایع سیمان:
گریس صنایع سیمان یا همان گریس چرخ دنده باز, مثل گریس لیتیوم, گریس نسوز و گریس صنایع غذایی, یکی دیگر از انواع گریس های معروف و پر استفاده در سطح جهان است که مورد علاقه صنعتگران و مورد توجه کاربران قرار گرفته است. گریس های دنده بازی که در صنایع سیمان به کار می رود, معمولاً از نوع آلومینیوم کمپلکس هستند.
گریس های آلومینیوم کمپلکس یکی از انواع روانکارها هستند که در صنایع سیمان مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ از گریس های دنده باز, برای روانکاری چرخ دنده های باز صنعت سیمان, تحت فشار های بالا و دمای زیاد و دور چرخ های پایین مورد استفاده قرار می گیرند؛ این گریس ها توانمندی بالایی در روانکاری داشته و همچنین قابل اسپری شدن بر روی سطوح هستند. مقاومت این نوع گریس ها بسیار بالا بوده و در برابر آب هم مقاوم هستند و استحکام زیادی دارند.
